Biba bij avond, bijna een buitenaards voertuig dat is neergestreken.

Zelfs voor niet-boekenwurmen is Biba, zoals de bibliotheek kortweg wordt genoemd, een van de top bezienswaardigheden in deze Middellandse Zeestad. Al was het maar omdat er in het complex ook diverse kleine musea zijn, gewijd aan de geschiedenis van Alexandrië. Prenten, kaarten en foto’s roepen het beeld op van elegante en helder geplande voor die tijd moderne stad op. Veel foto’s uit de Belle Epoque en de eerste helft van de twintigste eeuw laten een stad met bijna Parijse allures zien.

Papyrusrollen
De bibliotheek werd gebouwd aan het begin van 3e eeuw voor Chr. door Ptolomeus II. In zijn gloriedagen was het het grootste boekenarchief van het Middellandse Zeegebied, en mogelijk zelfs de meest omvangrijke ter wereld. De collectie werd geschat op tussen 400.000 en 900.000 papyrusrollen. Dat materiaal werd in die regio toen gebruikt als papier. De cultuurtempel werd diverse malen door brand getroffen. In de 4e eeuw AD trof een zo ernstige brand het complex dat niet meer werd besloten tot wederopbouw. In de laatste decennia van de twintigste eeuw werden nieuwe initiatieven ontwikkeld om de bibliotheek te herbouwen. Er werd gekozen voor een plek op slechts enkele tientallen meters van de oorspronkelijke locatie.

Zeven miljoen exemplaren
Het fascinerende ontwerp is van de Noorse architectengroep Snøhetta. De bibliotheek opende in 2003 haar deuren. Het instituut is gevestigd in een complex met zeer geavanceerde technieken. Door het hellende dak kan de bibliotheek grotendeels worden verlicht door natuurlijk licht. Naast een state-of-the-art bibliotheek, voorzien van de nieuwste snufjes, is er een cultureel centrum en zeven kleine musea. Verder zijn er multiculturele ruimten onder gebracht. Doel is de legendarische bibliotheek te evenaren en te zijner tijd een verzameling van tussen zeven en acht miljoen boeken te hebben. Boeken in alle talen, over allerlei onderwerpen en uit alle uithoeken van de wereld.

Kostbare giften
Het initiatief is afkomstig van het Egyptische Ministerie van Cultuur dat al snel werd gesteund door giften uit collecties van toonaangevende bibliotheken in Europa en de Verenigde Staten en met financiële hulp van diverse Europese landen en UNESCO (de VN-organisatie voor Wetenschap, Cultuur en Onderwijs). Er zijn eveneens veel giften in de vorm van kostbare en vaak zeldzame manuscripten ontvangen, ook diverse Hollandse uit de 17e eeuw. Net als in de Oudheid moet Biba uitgroeien tot een studiecentrum van de regio. De moslimwereld ziet met genoegen dat er in het Midden-Oosten een belangrijke studiecentrum van dit formaat ontstaat.

www.bibalex.org

_{(8 augustus 2008, Leslie Leijenhorst}