Eeuwenlang was Finland een uithoek, ver van het bruisende hart van Europa. Tot 1917 was het een sterk agrarische natie en een lustoord voor de Russische aristocratie. De laatste jaren ontwikkelde Suomi zich tot een welvarende en snelgroeiende westerse natie met een gezond beursklimaat. De economische indicatoren geven een rooskleurig beeld voor de toekomst, maar ook hier is na de ontwikkelingen van het afgelopen voorjaar, een waarschuwing op zijn plaats.

Kleine beurs

Hotel Kalastajatorppa

Door zijn ondergeschikte economische en politieke rol was Finland in de negentiende eeuw een sterk agrarische samenleving. Het was in wezen niet meer dan een buitengewest. Vanaf de jaren zestig van die eeuw vonden er beursactiviteiten plaats, maar de beurs beschikte niet over een goede organisatie, en een gedegen regelgeving was er evenmin. Pas in 1912 kreeg Helsinki zijn eigen beurs. Toen ratificeerde de gouverneur van de provincie Uusimaa namelijk de reglementen en daarmee was de aandelenbeurs van Helsinki een feit. Er werd een schitterend beursgebouw neergezet in de gangbare stijl van de Nationaal Romantiek, een Noordse variant op onze Amsterdamse School. Nog altijd weet deze stoere tempel de noden van het beursinstituut te bevredigen. Door het kleine aantal genoteerde fondsen behoorde de beurs nooit tot de grote spelers, maar vanaf de jaren negentig raakten de ontwikkelingen, mede door toenemende regionalisering, in een stroomversnelling.

Fusiestroom

Beer voor Nationaal Museum

In december 1997 fuseerden de cash en de halfgeleidermarkten van de Helsinki Stock Exchange en de SOM tot de Helsinki Exchanges. Een jaar later vond opnieuw een fusie plaats. De Helsinki Exchanges en het Centraal Aandelen Depot van Finland vormden samen de HEX Group. Gedurende de jaren 2001–2002 werd de HEX de grootste aandeelhouder van de TSE Group. Deze bestond uit de aandelenbeurs van Tallinn, het Centraal Aandelen Depot van Estland en de aandelenbeurs van Riga, die tegelijkertijd de enige aandeelhouder was van het Centrale Letse Aandelen Depot (LCD). In 2003 fuseerde de HEX opnieuw, deze keer met de OMX Group. Daarmee ontstond een grote, regionale beursorganisatie. De Helsinki Stock Exchange is nu onderdeel van OMX Stock Exchanges divisie binnen OMX, samen met de aandelenbeurzen van Kopenhagen, Stockholm en de beurzen en centrale aandelendepots in Tallinn, Riga en Vilnius. In juni 2004 lanceerde de OMX Exchanges een nieuwe poot, een geïntegreerde organisatie voor halfgeleiders en een clearing-organisatie waarbij wordt gehandeld in Finse en Zweedse halfgeleiders.

“De aandelen in Helsinki zijn hoger gewaardeerd dan in de rest van de eurozone.”

Minder liquide

Avondlicht over de Finse hoofdstad (3)
Foto’s: Hilton Kalastajatorppa en Helsinki Tourist Office

De economische situatie in Finland is in alle belangrijke sectoren zoals de industrie, de dienstverlening en de constructiesector redelijk te noemen. Volgens het laatste Business Tendency Survey uitgegeven door de Confederatie van de Finse Industrie (EK) zijn de verkoopprijzen voor industriële goederen gestegen en liggen de orders op het hoogste niveau sinds de IT-boom van 2000. In tegenstelling tot de stijging van zo’n zes jaar geleden, beperkt de groei zich deze keer niet tot één sector. Naast de industrie is er een toenemende vraag naar zakelijke diensten en een groei in de constructiebranche. Net als in andere Westerse landen volgt de beurs van Helsinki momenteel de internationale trend. Een prominente rol hierbij speelt de relatief kleine selectie van aandelen en de beperkte liquiditeit, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de beurs van Stockholm waar sprake is van een grotere liquiditeit. “Daarom zijn stijgingen en dalingen altijd scherper dan op andere Westerse beurzen. Maar,” zegt Henri Parkkinen, analist bij broker Opstock in de Finse hoofdstad, “we stellen zeker niet dat dit het begin is van een crash is.”

Correctie
De aandelen op de beurs in Helsinki stegen in het algemeen in de afgelopen tijd meer dan op andere beurzen in de eurozone. Het is dan ook niet vreemd dat een sterke correctie volgt als het sentiment zich maar even door enig pessimisme laat beïnvloeden. Aan de andere kant, moest de Stockholm Stock Exchange – beslist een performer – een aantal maanden geleden op één dag meer dan vijf procent inleveren. Ondanks de correctie van medio mei liggen de indices van Helsinki nog altijd hoger dan die aan het begin van het jaar. Er is enige vrees dat de inflatie wat gaat stijgen, maar dat is een publiek geheim, aldus Parkkinen. De aandelen in Helsinki zijn licht hoger gewaardeerd dan in de rest van de eurozone, maar ze liggen op ongeveer hetzelfde niveau als in de Verenigde Staten.

Schoonmoeder
De metaal- en mijnbouwindustrie, twee belangrijke bedrijfstakken in dit land, zijn gevoelig voor de prijs van grondstoffen. Scherpe prijsveranderingen veroorzaken vaak fluctuaties. Terwijl speculanten eveneens een belangrijke rol kunnen spelen. Daarom kunnen de koersen meer fluctueren dan je op basis van de echte economische ontwikkelingen zou mogen verwachten. Staffan Sevon, hoofd van de afdelingen aandelenbeleggingen van het instituut voor de pensioenen van de locale overheden, gelooft dat de aandelenmarkt op relatief korte termijn weer tot rust zal komen. Maar of er snel een opwaartse correctie plaatsvindt, vindt hij geen vanzelfsprekendheid. En wanneer te kopen? ‘That is the question.’ Volgens hem is de aandelenmarkt in zo’n verwarde toestand dat hij zijn ‘schoonmoeders geld’ momenteel niet in aandelen zou stoppen. Zo zijn bijvoorbeeld investeringsbanken ook druk bezig met het beperken van hun risico’s op de grondstoffen- en aandelenmarkt.

“Finland ontwikkelt zich tot een snelgroeiende, welvarende natie.”

Globalisering
Leif Fagernäs, directeur-generaal van de EK zegt: “We kunnen tevreden zijn met de huidige situatie.” De positieve ontwikkeling is grotendeels te danken aan ontwikkelingen in sleutelmarkten als Zweden, Rusland, China en de nieuwe EU-staten. Volgens hem is ook de traditionele industrie erin geslaagd voordeel te behalen uit de toenemende globalisering. Begin dit jaar nam de vraag naar personeel toe. In sommige sectoren laten zich al tekorten zien van geschoolde arbeid. Eén op de tien bedrijven gaf aan dat het gebrek aan geschikte arbeidskrachten de mogelijke groei belemmerd. Fagernäs waarschuwt politici voor de parlementaire verkiezingen van volgend jaar om niet te enthousiast te zijn over de hoopgevende cijfers. Mogelijke donkere wolken boven dit fraaie welvaartsscenario zijn de vergrijzende bevolking, de zwakke ontwikkeling van nieuwe investeringen, de stijgende energieprijzen en het opkomende protectionisme.

Nokia
Hannu Vuola, hoofd PR en communicatie van Sampo Bank meldt dat afgelopen jaar bijna alle aandelen een goede performance te zien gaven. “In wezen maakte het niet uit welk aandeel je uitkoos. Traditioneel gezien zijn vooral de bosbouwsector en de daaraan gekoppelde papierindustrie profijtelijke sectoren.” Dat zie je ook terug in de toptienlijst waarop papiergiganten UPM Kymmene en Stora Enso prijken. Bijna verzuchtend zegt hij dat Nokia in het laatste decennium telkens weer de show weet te stelen. Hoe saai ook, het voordeel is dat dit telecombedrijf het land en de beurs van Helsinki, voor eens en altijd op de wereldkaart heeft gezet. Want door Nokia’s wereldreputatie blijft deze beurs altijd weer in ‘the picture’. Andere sectoren die het goed doen zijn de financiële sector, IT en de traditionele zware industrie. Voor het komende jaar verwacht hij een vergelijkbare ontwikkeling. Hoewel Finland nog altijd wordt beschouwd als de uithoek van Europa, is het op beleggingsgebied een markt om in de gaten te houden.

Top Tien meest verhandelde aandelen OMX Helsinki SE
(cijfers 2005)

Vastgoed Helsinki

Fin-de-siècle, Kamppi en Aviapolis
In vergelijking tot elders behoren de rentes in Finland tot de laagste van Europa en de kwaliteit van de woningen beslist tot de top. Samen met de grote welvaart stimuleert dat de vraag naar nieuwe woningen en andere huisvesting in hoge mate. Opvallend is dat hoe groot dit land ook is, met net vijf miljoen mensen, de grootste bouwconcentraties zich in het zuiden bevinden; rondom Helsinki, Espoo en de luchthaven Vantaa, en de twee grote steden in het zuidwesten: Turku en Tampere.

Empire
Helsinki is een waar architectuurjuweel. De stad heeft nooit ernstig geleden onder het oorlogsgeweld. En hoewel de sociaal-democraten, die de zogenaamde vooruitgang predikten in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, op tal van plekken huis hebben gehouden, leest de stad als een architectuurboek dat in het Empire (rond 1812) aanvangt, de tijd dat men steeds meer met steen ging bouwen. Van voor die tijd is weinig over, de huizen waren immers van hout, en grote delen van de stad gingen menigmaal in vlammen op. Net als in de Scandinavische hoofdsteden is ook hier het aantrekkelijke element water alom aanwezig.

Russische aristocratie
Tot de geliefde woonwijken behoren buurten uit het vorige fin-de-siècle zoals het centraal gelegen Punavuori en Ullanlinna. Een appartement van 100 m² in deze wijken komt gauw op zo’n EUR 500.000 EUR. Maar daar krijg je dan ook wat voor. Vaak inclusief veel oorspronkelijke stijlelementen. Terwijl hetzelfde aantal vierkante meters in chiquere buurten gauw 800.000 EUR opbrengt. Twee ervan zijn Eira en de lommerrijke villawijk Kaivopuisto. Kaivopuisto (letterlijk Kaivo-park) was in de negentiende eeuw de plek waar de Russische aristocratie neerstreek om een aantal maanden bij te komen van het strenge hofprotocol in Sint Petersburg. Naast de villa’s, waar nu vaak ambassades huizen, verrezen eveneens villa-achtige complexen met zeer ruime appartementen van minimaal 200 – 250 m². Dat daar de prijzen de miljoen euro passeren spreekt voor zich.

Infrastructuur
Doordat het openbaar vervoer in regio Helsinki en de voorsteden van uitstekende kwaliteit is, verhuizen steeds meer mensen naar de verder gelegen buitenwijken en voorsteden, zoals in het noordoosten voorbij Ita-keskus. Een gemiddeld familiehuis doet hier slechts zo’n EUR 250.00 tot EUR 300.000 op een aardig perceeltje grond. Stadjes en dorpen als Korso, Kerava en Järvenpää zijn vooral door de uitstekende verbindingen zeer favoriet. Terwijl Kirkonummi, Sipoo en Porkkala in het westen nog een extra aantrekkelijk aspect hebben; de mooie natuur, de scherenkust en de zee zijn altijd dichtbij.

Kamppi
Overdekte winkelcentra zijn in Noordse landen meer een must dan elders in Europa. Uiteindelijk zijn de winters hier lang, donker en koud. Vandaar dat er op dit gebied regelmatig interessante projecten worden ontwikkeld. Nog niet zo lang geleden werd het Kamppi Centre in hartje Helsinki geopend, een project met meer dan 100 winkels en 22 cafés en restaurants, verspreid over zes lagen. Het bouwproject is het grootste in de geschiedenis van Finland. Onder dit centrum ligt een nieuwe, ondergrondse openbaar vervoerterminal, die tot de drukste van Europa behoort. Terwijl het er boven gelegen winkelcentrum het vierde van Finland is. Glazen gevels en drie terrassen bieden een fraai uitzicht over de stad. Kamppi geeft een indrukwekkend welkom aan de lokale bezoekers die per bus aankomen. Alle bussen rijden ondergronds, waardoor de terminal oogt als die van een moderne en aangename luchthaven.

Aviapolis
Net als rondom de andere luchthavens in het Noorden, blijft ook Vantaa, de luchthaven van Helsinki niet achter. In de directe omgeving  ontwikkelt zich een snel groeiende stad die een antwoord geeft op alle noden en wensen van de bewoners en gebruikers van een zich snel ontwikkelende zakencentrum. In 2004 woonde er zo’n 13.000 mensen. Dat aantal zal tegen het einde van dit decennium zijn gestegen tot zo’n 20.000. In de nabijheid wordt ook kwalitatief hoogwaardige woningbouw gerealiseerd zoals in Pakkala, Tammissto en Ylästö, alsmede tal van andere sociale, medische en recreatieve voorzieningen. In het project werken tal van grote ondernemingen samen zoals onroerendgoedspecialist Julius Talberg Real Estate Company, ABB Oy, Finnair, Restel Hotel Group en NCC. Op termijn wordt Aviapolis de hub voor de volgende generatie zoals het ontwikkelingsteam het project graag promoot.

Plezierig tijdverdrijf voor de vrije uurtjes

Om te overnachten:
Hotel Kämp. Pohjoisesplanadi 29, tel. +358 9 576 111. In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw werd dit het Ministerie van Informatie genoemd omdat het journaille er samenkwam. Een aantal jaren geleden herrees het als meest luxe en statigste hotel van de stad.
Klaus K., Bulevardi 2 – 4, tel. + 358 20 770 4700. Ooit een goed maar ‘middle-of-the road’ Sokos-hotel, nu het enige designhotel in designstad Helsinki. Verscholen achter een expressieve façade uit de Nationaal Romantiek aan een voorname boulevard in het hart van het uitgeverskwartier.

Hilton Kalastajatorppa, Kalastajatorpantie 1, Munkiniemmi (Helsinki), tel: + 358 945 811. Groeide in negentig jaar uit van plattelandsuitspanning tot ontmoetingsplek van de wereldpolitiek. Menig staatshoofd van wereldfaam logeerde hier. De Sea Wing herbergt heuse ‘rooms with a view’.

Eten bij gastronomische sterren:
Palace Gourmet, Eteläranta 10, tel. +358 9 13 45 67 15. Letterlijk en figuurlijk eten op hoog niveau. Gelegen op de 10de etage, in het gelijknamige Palace hotel. Ingetogen interieur. Fraai uitzicht op de haven en de eilanden voor de kust.
Savoy, Etaläesplanadi 14, tel. +358 9 684 40 20. Panoramisch restaurant in het centrum van de stad. Het interieur dateert uit 1937, ontworpen door Alvar Aalto. Vraag om een tafel in de serre. Klassieke Finse gerechten.
Chez Dominique, Ludviginkatu 3-5, tel. +358 9 612 73 93. Klein restaurant in een wijk net buiten het centrum. Minimalistisch decor met tegelvloer. Veel aandacht voor presentatie. Het enige restaurant in de stad met twee Michelin-sterren.
G.W. Sundmans, Eteläranta 16, tel. +358 9 612 73 93. Schitterende kapiteinsvilla uit het Empire. Vijf verschillende vertrekken. Keuken sterk klassiek geïnspireerd. Eén Michelin-ster.
Bellevue, Rahapajankatu 3, tel. +358 9 179 560. In de schaduw van de Uspenski-kathedraal die fungeerde als decor voor de film ‘The Spy Who Came From the Cold’. Wat sombere, Russische inrichting maar intieme sfeer. Veel heerlijkheden uit het voormalige tsarenrijk. Al sinds 1917.

De leukste terrassen:
Een van de aangenaamste en centraal gelegen terrassen vindt men in het midden van de Esplanadi, het lommerrijke plantsoen van de stad, rondom het in Belle Epoque stijl opgetrokken café-restaurant Kappelli. In de zomer zijn ook de terrassen aan het Senaatsplein een aanrader.
Café Ekberg, Bulevardi 9. Al sinds eind 19e eeuw een elegante ‘hang out’ voor koffie, dagschotel of luxe sandwich.
Café Ursula, Ehrenströmintie 3. Klassiek, ouderwets koffiehuis met terras aan water in het Kaivo-park.

Om te shoppen:
Marimekko, Pohjoiseplanadi 2. Mode- en textielhuis nummer 1, al meer dan vijftig jaar. Grossiert in simpele, vrolijke motieven in natuurlijke materialen.
Artek, Eteläesplanadi 18, de vlaggenschipwinkel voor het gelijknamige meubel- en textielmerk van Alvar Aalto. Ook voor eigentijdse woonaccessoires van andere ontwerpers.
Stockmann, Aleksaterinkatu 52. In de Koude Oorlog de leverancier van ‘Westerse luxe’ voor diplomaten in het toenmalige Leningrad. Nu het meest stijlvolle warenhuis van het land.
Akateeminenkirjakauppa, Keskuskatu 1. De academische boekhandel. Voor wie ook tijdens zijn zakenreis leesvoer wil. Grote selectie aan buitenlandse tijdschriften en literatuur.
Iittala, Pohjoisesplanadi 25. Voor het wereldberoemde designglas, serviezen en kunstvoorwerpen.

Om te zien:
Ateneum, Kaivokatu 2. De nationale galerie, een kunsttempel voor de schilderkunst. Indrukwekkende collectie van nationaal romantische schilders als Eero Järnefelt, Akseli Gallén-Kallela en Helène Schjerfbeck.
Kiasma, Museum for Contemporary Art, Mannerheiminaukio 2. Museum voor moderne, conceptuele en experimentele kunst gehuisvest in avant-gardistisch gebouw.
Designmuseum, Korkeavuorenkatu 33. Ooit school voor kunst en handnijverheid, nu museum met permanente tentoonstelling met schitterende objecten en tijdsdocumenten over design van de afgelopen tweehonderd jaar. Regelmatig spraakmakende wisselexposities.
Eerste woonhuis van architect en ontwerper uit de jaren dertig Alvar Aalto (1898-1976), in verrassend oorspronkelijke staat, Riihitie 20, in de lommerrijke buitenwijk Munkiniemmi.

Om te ontspannen:
Boottochtje naar de vestingwerken op Suomenlinna, het grootste zeefort in de Noordse landen, vlak voor de kust van de stad. Even uitwaaien en zilte zeelucht opsnuiven of van een maaltijd genieten.
Ainola, het museum-woonhuis van de nationale componist Jean Sibelius bij Järvenpää, zo’n 40 km ten noorden van Helsinki.
Hvitträsk. De voormalige studio en woonhuizen van drie van Finland’s grootste architecten uit het begin van de vorige eeuw (vergelijkbaar met onze H.P. Berlage): Eliel Saarinen, Herman Gesellius en Armas Lindgren, nu een museum.

door drs. Leslie Leijenhorst