Galeria Ratton Cerâmicas wordt algemeen beschouwd als de toonaangevendste galerie van Lissabon op het gebied van de ‘azulejo’, het beroemde vaak blauwe tegeltje. In oktober 1987 werd de galerie geopend met een groepsexpositie met onder andere Bartolomeu Cid dos Santos, Lourdes de Castro en Paula Rego. Sindsdien heeft Ratton een eindeloze reeks van individuele en groepsexposities georganiseerd. Dit jaar viert de galerie haar tienjarig bestaan.
In het buitenland participeerde Ratton in zogenoemde ICEP-tentoonstellingen (ICEP= Instituut voor Handel, Investeringen en Toerisme) in Parijs, Kopenhagen, Londen en Amsterdam. Tijdens de Europália in Brussel (1991) was er werk van door Ratton vertegenwoordigde kunstenaars te zien. Terwijl oprichtster Ana Maria Viegas ook regelmatig individuele exposities in het buitenland organiseert. Zoals rondom de voorbereidende werkzaamheden van de betegeling van het Déak Tér-metrostation in Boedapest door Joao Vieira.
Portugese kunstenaars
Ratton is de enige galerie in Lissabon die zich exclusief richt op azulejos. Er zijn wel galerieën die zo nu en dan eens aandacht aan ‘azulejos’, doch dat blijft incidenteel. Ana Maria Viegas was met haar galerie een voortrekster. De beroemde ‘azulejo’ werd steeds meer een tegeltje dat op industriële wijze werd geproduceerd waarbij de decoratie zich beperkte tot ‘kopieën uit het verleden’ of degradeerde tot bedroevende niveau’s. Ana Maria Viegas werkt hoofdzakelijk met Portugese kunstenaars in wiens werk de traditie van de azulejo voortleeft: Teresa Menez, Júlio Pomar, Pedro Proença, Graça Morais, Luisa Coreira Pereira, Jorge Martins en Paula Rego. Toch heeft ze ook een aantal buitenlanders, waaronder twee Duitsers, in haar ‘stal’: Andreas Stöcklein en Arnold Zimmerman.
“Zoeken naar lijnen die leiden naar de herwaardering van keramiektegels.”
Tegeltableau’s vormen het leeuwendeel van het geëxposeerde werk. Doch als er kunstenaars zijn die toevallig ook wat driedimensionaal werk hebben gemaakt, wil Viegas die tijdens een individuele expositie wel eens tonen, zei het op zeer beperkte schaal. Twee, drie stuks. Want de sympathieke galerieruimte is piepklein. De galerie vindt onderdak in één van de voormalige stallen van het paleis van de markies van Pombal, die man die Lissabon na de aardbeving van 1755 wederopbouwde: In een rustig deel van de Bairro Alto. Op zich zijn de afmetingen van deze romantische plek wel eens een belemmering. Een galerie leiden waar je vaak grote tweedimensionaal werken moet tonen, is roeien met de riemen die je hebt. Vaak verwijst Ratton belangstellenden dan ook naar eerder gedane projecten. De toepassing in de praktijk. Want de openbare ruimte vormt allengs meer haar ‘galerie’.
“Nieuwe vormentaal moet de ontwikkeling van de azulejo verrijken.”
De opdrachtgevers zijn zeer divers. Zo verzorgde Ratton de zogenoemde ‘figuras de convite’ (welkomstfiguren die aan weerszijden van een poort, deur of trapportaal worden geplaatst) in Lissabon’s meest luxe hotel Da Lapa en een paneel van Júlio Moreira op een muurtje op Praça Marcos de Portugal, vlakbij een van Lissabons meest romantische pleintjes. Doch een echte ‘showcase’ zijn de panelen van Teresa Menez in het Lissabonse metrostation Rotunda. Verder zijn er regelmatig welgestelde particulieren die panelen in opdracht maken. Dat kan variëren van een luxe badkamer, een paneel op de veranda, of voor een zithoek in de tuin. En er zijn inmiddels ook een aantal internationale toonbeelden: het eerder genoemde metrostation in Boedapest met panelen van Joao Vieira en één van de metrostations in München met tegeltableau’s van Costa Pinheiro en Menez.
Galeria Ratton Cerâmicas, Rua da Acadêmia das Ciencias 2 C, P-1200 Lissabon, tel.: 00 351 1 3460948, fax: 00351 1 3460948.
Geopend ma t/m vrij 10-13.00 uur en 15-19.30 uur. En verder eventueel op afspraak.
(1997, gedownload op 15 juni 2007 door Drs Leslie Leijenhorst)