PLEISTERPLAATS: WINTER PALACE, LUXOR

Terug in de Belle Epoque aan de Nijl

Een statige, mergel-beige façade met een maanvormige oprijlaan omgeven door opengewerkte balustrades. Onmiskenbaar gebouwd in de Britse Victoriaans-koloniale stijl. Palmbomen in de tuin, een terras met een klassieke zwart-witte tegelvloeren, en personeel in kostuums behangen met goudkleurige tressen en knopen. Gelegen aan de Corniche El Nil in Luxor. Tijdens een vorig bezoek had ik het in een glimp voorbij zien gaan. Dat moest het zijn: het legendarische Winter Palace.

Ooit exclusief voorbehouden aan de khedive

Zelfs bij hoge temperaturen heerst er een relatieve koelte

Simpele zwarte schreefletters in de gevelsteen boven de monumentale entree bevestigen de eerdere conclusie. Deze keer check ik in. Vanaf het moment dat ik uit onze limousine stap, ga ik een andere wereld binnen. Bijna niets hoef ik meer zelf te doen. Een krabbeltje, een telefoontje, een beleefd knikje naar een van de personeelsleden die altijd klaar staan. Zo ging het honderd jaar geleden, zo gaat het er nog altijd aan toe. Het Winter Palace werd gebouwd in 1886, aanvankelijk voor het exclusieve gebruik van de khedive Tawfik en zijn hofhouding. Een Italiaanse firma had de opdracht verworven, en bouwde het onder supervisie van de toen al bekende touroperator Thomas Cook International. Niet veel later zal het elegante onderkomen de functie van hotel krijgen. In dit paleis nipten generaties welgestelde toeristen thee tijdens afternoon tea – nog immer een ritueel – stilden avontuurlijke ontdekkingsreizigers hun honger en legden koningen en prinsessen hun hoofden te ruste. De plek was niet alleen gekozen vanwege de aanwezigheid van de ongekende rijkdom aan cultuurhistorische schatten die mensen uit allerlei uithoeken van Europa sinds het midden van de negentiende eeuw trokken, Luxor had in tegenstelling tot andere delen van Egypte ook een aangenaam droog klimaat. En dat betekende koele nachten in het warme seizoen.

Fouad
Het paleis werd al snel een ontmoetingspunt voor de haute volée. Feesten, bals en partijen die zijn weerga niet kenden, voeden met enige regelmaat de ‘talk of the town’. Toen de laatste koning van Egypte, Farouk, er voor het eerst kwam logeren, raakte hij zo in de ban van de plek dat hij besloot elk jaar terug te keren en er een speciaal appartement liet bouwen. Momenteel vormen zijn vertrekken de grootste suite. De gemaskeerde bals worden zelden meer gegeven, doch de Oudejaarsavond wordt nog altijd tot de mooiste avonden van het jaar gerekend wanneer het nachtelijk firmament bont kleurt door al het vuurwerk. Hoewel het koninklijke gehalte van de gasten, aanzienlijk geringer is, is het kaliber ‘name and fame’ nog immer hoog. Staatslieden, zakenlieden en filmsterren tekenen met regelmaat het gastenboek en is een ware ‘Who is who’. Van Montgomery tot Agha Khan, van Henry Kissinger tot Omar El Sherif, van Bush tot Helmut Kohl.

“Het Winter Palace werd gebouwd in 1886, aanvankelijk voor het exclusieve gebruik van de khedive Tawfik en zijn hofhouding.“

Paviljoen
In 1962 werd door de vlucht van het massatoerisme een nieuwe vleugel gebouwd, geheel in de stijl van die tijd. No-nonsense. Functionalistisch is te veel eer als omschrijving. Weinig aantrekkelijk, maar binnen beslist ruimer en meer appelerend aan de eisen en wensen van de tijd. Vanaf dat moment sprak men over het Old en het New Winter Palace. Maar in feite was en is er maar een, en dat is simpel het Winter Palace, Als eind jaren tachtig de glans van de parel in de kroon van de Egyptische hotellerie zeer verbleekt is, wordt het tijd het hotel stevig onder handen te nemen. De eigenaar spendeert acht miljoen toenmalige acht miljoen US dollars aan de grootschalige renovatie, die uiterst zorgvuldig wordt uitgevoerd. Een klein decennium later wordt in een van de hoeken van de tuin nog een vleugel bijgebouwd. Alle kamers zijn naar de tuin gericht en hebben een balkon of terras: de Pavillion Winter Palace.

Ongehinderd winkelen
Luxor heeft sinds dat de tijd van de Grand Tours in het midden van de negentiende eeuw, de reputatie dat de handelaren ongekend vervelend en agressief zijn. En dat is niet veranderd. Reisschrijvers en schilders als David Roberts, die de bekende aquarellen maakte van de tempels en andere archeologische vindplaatsen, en tegenwoordig overal in de vorm van een luxe kaartenset, boekvorm of prent te koop zijn, rapporteerden er al over. In de lage winkelarcades aan weerszijden van het hotel, en de even verderop gelegen kleine winkelgalerij is het aanzienlijk aangenamer winkelen. Hier bevindt zich ook de beste boekhandel van de stad, zo mogelijk zelfs van Zuid-Egypte. Hier hoef je je niet  te behelpen met vijfstuiverromans en simpele souvenirfotomapjes. Veel novellen en non-fiction over het roemrijke verleden, luxe fotoboeken, maar ook lichtere kost. In talen als Engels, Duits en Frans. In deze galerij is het even geen: Nice price, Sir. Very good offer, Madam. Gewoon ongestoord kunnen rondsnuffelen of er iets van je gading bij zit. Een handgeborduurd tafellaken met bijpassende servetten van Egyptisch katoen, een papyrusprent of een reeks boekenleggers, of een presse papier in scarabeevorm van lapis lazuli, toermalijn of agaat. De kans dat u hier namaak aantreft, is aanzienlijk geringer dan elders in de stad. En daar moet je bovendien keihard onderhandelen. Maar ….. ook dat heeft soms zijn charme. Spannend is het zelfs, het spel van loven en bieden mee te maken, op een manier zoals het al eeuwen gaat.

“Hier hoef je je niet te behelpen met vijfstuivernovellen en simpele souvenirfotomapjes.”

Dress for dinner
Eten in het Winter Palace is een beetje zwelgen in koloniale nostalgie, het koesteren van eenvoudige doch uiterst plezierige gedragscodes. Overdag casual gekleed. ’s Avonds ‘dress for dinner’. No casual attire please! Dat staat zowel in het hotelboek op de kamer als bij de restaurants. En wie dat niet wil kan in de moderne vleugel, in de tuin of buiten de deur zijn maaltijd nuttigen. Zo nu en dan zie je toch een verdwaalde ‘onverlaat’ of een stel dat het ‘heilige der heilige’  betreden in een tenue dat meer in een eenvoudige badplaats dan in een elegant hotel thuishoort, daarmee de stijlvolle ambiance verstorend. Soms roept dat vooral bij oudere gasten enige irritatie op die deze uiteraard alleen laten blijken door een verstoorde frons op het voorhoofd. Ik voel me in het geheel niet overdressed met mijn beige zijde-linnen pak.

Archeoloog
Een verblijf van twee nachtjes is het minimum om echt de sfeer van weleer te kunnen opsnuiven. Let bij het boeken goed op voor welk deel van het hotel je kiest. Want je kunt ook logeren in de moderne vleugels. De kamers in het oorspronkelijke paleis zijn soms kleiner, en hebben niet allemaal een balkon, maar wat is er mooier je even wanen in een tijd toen reizen nog iets had van avontuur. Het oude deel beschikt ook over de legendarische en de mooiste publieke ruimtes zoals de hal met zijn schitterende bordestrap, de Engels aandoende bar, de restaurants en het terras met uitzicht op de Corniche waar de wereld 24 uur per dag doorgaat. Kom schrijdend de bordestrap af,  flaneer door de brede gangen, en blijf her en der bij een prent, een gravure of ander historisch stuk stil staan die een deel van de boeiende geschiedenis vertelt. Zoals het mededelingenbord waarop nog altijd de mededeling van Howard Carter, de beroemde Britse archeoloog, hangt waarin hij meldt dat hij een van de grootste ontdekkingen aller tijden heeft gedaan: de vondst van tombe van Toetanchamon. Dat er een wat ander prijskaartje hangt, spreekt voor zich, en gezien de beperkte beschikbaarheid van deze kamers is vroeg boeken zeer aan te bevelen.

Westelijke oever
De laatste avond al weer. Vanuit het raam zie ik de duisternis invallen. Beneden mij de met palmbomen omzoomde boulevard, de Corniche el Nil die 24 uur per dag leeft. Aan de overzijde van de rivier verdwijnt de zon achter de heuvels. Daar ligt de vallei waar duizenden jaren geleden een beschaving van ongekend ontwikkelingsniveau hoogtij vierde en nog immer niet al zijn mysteries niet heeft prijs gegeven. Daar bevonden zich de onvergetelijke cultuur-historische hoogtepunten van onze reis. De Vallei der Koningen, de Vallei der Koninginnen en de tempel van Hatshepsut, de eerste vrouwelijke farao.

Old and New Winter Palace, Corniche El Nil, Luxor, Egypt
T + 20 (95) 23 80 422/5 E h1661(at)accor.com I www.sofitel.com

Met dank aan Mr Aly Elshaieb, Louvre Travel – Hurghada and Cairo

Foto’s: Egypt Tourist Board – Bertrand.fr

(4 augustus 2008, Leslie Leijenhorst