K O N I N K L I J K E  T U I N E N

Irissen (les fleurs de lis) domineren de vijver.

Bagatelle was ooit niet meer dan een bescheiden jachthuisje. Het werd gekocht door de maarschalk van Estrées in 1720. In feite diende het louter voor wat incidentele festiviteiten en jachtpartijen. Vijftig jaar later werd de hoofdjachtopziener van graaf D’ Artois, broer van koning Lodewijk XVI, graaf Chimay eigenaar van de buitenplaats. D’ Artois werd op slag verliefd toen hij door Chimay een keer voor een feestje was uitgenodigd. Nauwelijks vijf jaar later kocht hij het landgoed en nam de herontwikkeling van het park op zich. Hij sloopte het gammele gebouwtje dat er stond en liet geheel geïnspireerd door zijn schoonzuster Marie-Antoinette, die gek was op speelpaleisjes en andere ‘folies’ een grootser en buitenissiger kasteeltje bouwen. Het extravagante project kostte meer dan twee miljoen ‘livres’ (toenmalige Franse ponden). Zo waar geen klein bedrag.  En het project was in maar liefst 63 dagen gereed. Daarna nam hij een aanvang met de aanleg van een fraai landschapspark. Ten tijde van de Franse Revolutie had het pand diverse functies. In 1797 werd het een restaurant. Toen het onder Napoléon kwam werd het tot jachtslot gemaakt. Na de val van de strateeg van Corsica kwam het in de periode van de Restauratie weer terug in de familie van de graaf van Artois.

“D’ Artois werd op slag verliefd toen hij door Chimay een keer voor een feestje was uitgenodigd.”

Oranjerie
Met de koop van het paleisje door Lord Seymour kreeg Bagatelle nieuw leven in geblazen. Er kwam kwam een ‘grande entrée’ aan de parkzijde, een oranjerie en nieuwe stallen. Het park werd in omvang uitgebreid, en kreeg de afmeting die het nog altijd heeft. Het in het Bois de Boulogne gelegen park heeft nu een oppervlakte van zo’n 24 hectare. In de tweede helft van de negentiende eeuw werd Bagatelle getransformeerd tot de Jardin Napoléon III. Sir Richard Wallace, een beroemde kunstverzamelaar en een geadopteerde zoon van Seymour, liet het Trianon bouwen, evenals de twee wachthuisjes en de twee terrassen die er nog altijd staan. In 1905 kocht de stad Parijs het landgoed. Net voordat het opnieuw werd ontwikkeld onder de nieuwe hoeders moet het er vreemd uitgezien hebben. Een landschap waar rivieren, paden en bloembedden, ontstaan in de negentiende eeuw, de surprise effecten van de pre-romantische tuinen die het ware plattelandslandschap probeerde na te bootsen met zijn zichtassen, doorkijkjes en vergezichten, zonder dat het de geest van het idee van graaf van Artois afleidde.

Rozen, irissen en waterlelies
Jean-Claude Nicolas Forestier, commissaris voor de Tuinen van de stad Parijs besloot te tuinen opnieuw aan te leggen. Daarbij handhaafde hij echter wel zo veel mogelijk de oorspronkelijke stijl. Maar Forestier wilde ook het grote publiek kennis laten maken met de tuinkunst. Hij organiseerde regelmatig tijdelijke en meer permanente tentoonstellingen over tuinplanten. De gedreven oppertuinbaas van het Parijse groen liet de beroemde rozentuinen aanleggen, waardoor de tuin vermaard werd tot ver over de grenzen. Tegenwoordig staan er meer dan 9.000 rozenstruiken. Doch ook de irissentuin en een vijver om waterplanten, die zo geliefd waren door schilder Claude Monet, beter te kunnen tonen en tot hun recht te laten komen waren van zijn hand, en zijn nog steeds geliefde plekken. In 1907 organiseerde hij de eerste internationale competitie voor nieuwe rozen. Dit initiatief leeft nu inmiddels al een eeuw jaarlijks onafgebroken voort. En daar liet deze gedreven man het niet bij. Zo was hij ook de conservator van de promenades van Parijs, legde het arboretum van Vincennes en de tuinen van het Champs-de-Mars onder de Eiffeltoren.

“Tegenwoordig staan er meer dan 9.000 rozenstruiken.”

Chopin
Tegenwoordig vinden in het wonderschone park en het kasteeltje allerlei tentoonstellingen, concerten en diverse andere culturele evenementen vinden plaats in het kasteel en de wonderschone tuinen van Bagatelle. Bovendien vindt er jaarlijks in juni en juli het Festival de Chopin à Paris in de oranjerie plaats. Voorwaar een romantischer plek is er nauwelijks denkbaar.

Parc de Bagatelle, Allée de Longchamp, Route de Sèvres à Neuilly, Bois de Boulogne, F-75016 Parijs. Metro: Porte Maillot of Pont de Neuilly (lijn 1), Porte Dauphine (lijn 2), Neuilly-Porte Maillot of Avenue Foch (RER C).

(14 juli 2007, door Leslie Leijenhorst)