Wereldberoemd is het glasdesign van iittala. Zo zeer zelfs volgens een onderzoek van al weer wat jaren geleden dat men het bekende Arabia-merk dat voor keramiek stond internationaal ten grave droeg. Iittala is herkenbaar aan een witte i met punt in het rode cirkeltje. Het simpele doch zeer herkenbare logo werd inmiddels meer dan vijftig jaar geleden ontworpen door Timo Sarpaneva, als kunstenaar verbonden aan de glasfabriek. Nu is het symbool synoniem voor eigentijds design en modern en praktische huishouden. Het concern omvat tal van bedrijven die mooie en praktische producten voor het huishouden maken. Glas en keramiek, bestek en pannen.

Droom
Jammer was altijd dat het dorpje in het westelijk deel van Zuid-Finland zo moeilijk te bereiken was als je een paar dagen in Helsinki was. De reis was omslachtig en tijdrovend. De meeste mensen beperkten zich tot het Arabia-museum in Helsinki, doch dat was hoofdzakelijk gewijd aan keramiek. Het was al jaren een droom van de voormalige informatiemanager van iittala oy, Päivi Jantunen, Iittala op de cultuurtoeristische kaart te zetten door het dorpje in ieder geval in de zomer makkelijk per trein bereikbaar te maken. En dat is na veel creativiteit, enthousiasme en niet-aflatende inzet, mede door haar, gelukt. Sinds afgelopen jaar is het dorpje via een rechtstreekse treinverbinding te bereiken, in slechts anderhalf uur.

Lijst
In wezen is Iittala niet meer dan een klein dorp waar de fabriek aan het grootste aantal inwoners een boterham bezorgt. Veel meer is er niet. Een verzameling huizen, en nog wat andere bedrijven. Verstild platteland. Doch het staat op elk lijst van te bezoeken plekken van de gepassioneerde glas- en designliefhebber. Net als Glasriket in Midden-Zweden, Ebeltoft en Holmegaard in Denemarken, en Leerdam in ons eigen land. In Iittala wordt al sinds 1881 glas geproduceerd, en behoort tot een van de wiegen van het Finse design.

Fabriekswinkel
Grootste trekpleister is het Iittala Glass Centre. En dat is in het afgelopen decennium behoorlijk gegroeid. In wezen is het een verzameling van oude en nieuwe, deels bedrijfs-, gebouwen, loodsen en paviljoens die onder meer diverse winkels en galerieën, een museum en een restaurant herbergen. Het dorp groeide in het afgelopen decennium fors. Steeds meer oude gebouwen op het fabrieksterrein kregen een nieuwe functie. En daarom hoeft een bezoek aan Iittala zich namelijk niet te beperken tot een kijkje in fabriek en het aanschouwen van het productieproces. Houdt er overigens rekening mee dat de glasfabriek tussen 19 juni en 9 augustus gesloten is. De glasblaasdemonstraties in de kleine Riihihytti (glashut) blijven wel doorgaan. Voor ‘shopper-still-you-drop’ is de zeer ruim gesorteerde fabriekswinkel waar allerlei producten tegen soms zeer scherpe prijzen te koop zijn een aanrader; ook producten van andere Finse designmerken als Finlayson, Hackmann en Marimekko.

Museum
Elders in het centrum bevinden zich diverse galerieën en winkeltjes met handnijverheid. Een bezoek aan het iittala Glasmuseum een must. Het kleine museum, dat net als het compacte glasmuseum in het zusterdorp Nuutajärvi, sinds een aantal jaren valt onder het Museum voor Toegepaste Kunst in Helsinki, biedt een compleet overzicht over de geschiedenis van het bedrijf, en heeft met een zekere regelmaat wisseltentoonstelling. Ook heb je kans nog wel eens wat modern antiek glas op de kop kunt tikken van series die al lang niet meer worden gemaakt, naast allerlei literatuur, oude catalogi en andere kleine cadeauartikelen. In hetzelfde pand als de factory outlet bevindt zich een restaurant waar smakelijke snacks en (warme) maaltijden te krijgen zijn. Beslist ook de moeite waard is het Centrum voor  Naïeve Kunst dat is gehuisvest in de nostalgische oude lagere school, met wisselende exposities gewijd aan allerlei stijlen binnen de naïeve kunststroming. Deze zomer loopt de tentoonstelling ‘Primitivists in Iittala’ (tot en met 30 augustus 2009).

Meet & Greet
Wie met de speciale ‘toeristentrein’ op het stationnetje van Iittala aankomt, wordt door een gids – de Meet & Greet Service – afgehaald en naar het centrum gebracht van waaruit u geheel op eigen gelegenheid  het ‘glasdorp’ kan bezoeken. De toeristentrein vertrekt dagelijks in de periode 1 mei t/m 31 augustus, behalve op Midzomer (21 juni), om 9. 10 u en brengt u in anderhalve uur in het glasdorp. Er zijn vier mogelijkheden om terug te reizen. De laatste trein richting Helsinki vertrekt om 20.08 uur. De reis kan tegen meerkosten ook worden voortgezet naar het iets verder gelegen Tampere, naast Helsinki en Turku een van de drie grote steden van het land. Tampere verdient echter meer dan een bezoekje van een paar uur.  De kosten voor een treinretourtje bedragen 30,40 EUR vanaf de Finse hoofdstad. Het is te hopen dat dit lovenswaardige streven volgend jaar een vervolg krijgt.

Voor meer informatie:

www.iittalanlasimaki.fi (alleen in het Fins)
www.iittala.com
www.vr.fi (Finse spoorwegen, ook in het Engels)

(1 juli 2009, Leslie Leijenhorst)