Het is een wat vreemde gewaarwording. Meer dan vier uur te hebben gevlogen, op een eilandje midden in de Atlantische Oceaan aankomen, en even later door een landschap te rijden dat sterke associaties met ons eigen land oproept. Sappige, groene weiden met zwartbonte koeien.

Sappige weiden met koeien.

Niet alleen het beeld klopt. In tal van opzichten gaat de vergelijking ook echt op. Een groot aantal van de tienduizenden koeien die op diverse eilanden, vooral São Miguel, São Jorge, Terceira en Santa Maria, van deze Portugese archipel midden in de Atlantische Oceaan grazen zijn dan ook van Nêerlands herkomst. Naast de witte en zwarte Holsteiners zijn het de zwartbonte koeien uit Friesland die het beeld van de sappige Azoriaanse weiden bepalen. Niet vreemd dus dat de Azoren een van de belangrijkste zuivelleveranciers van Portugal zijn. Naast melk is ook kaas een belangrijk product. In tegenstelling tot op het vasteland worden de meeste kazen van de Azoren gemaakt van koemelk. En daardoor zal de gemiddelde lokale kaas smaak van de Nederlander, die toch zweert om zijn boterham met Gouda, Zaanlander en inmiddels Beemster goed smaken. De pittige kaas van het eiland São Jorge heeft bij kenners een naam die tot ver over de grenzen gaat. Terceira alleen al telt ruim 70.000 koeien en ‘slechts’ zo’n 58.000 inwoners. Ook dit eiland heeft een kaasmakerij van naam die uitstekende kazen produceert. Queijo Vaquinha. En wie wel eens met de botercupjes op zijn tafel heeft zitten spelen, of in het vliegtuig nader heeft bekeken, zal het wellicht opgevallen zijn dat de naam Azoren als regio van herkomst vaak staat vermeld.

Vijf rivieren

Regalen vol met goudgele wielen.

João Henrique Melo Cota runt de eerder genoemde kaasmakerij. Het is de oudste van het eiland.  Queijo Vaquinha ligt in het gehucht Cinco Ribeiras, aan de zuidkust van Terceira (letterlijk het derde eiland, wat het ook in grootte is). In Cinco Ribeiras, vijf rivierbeddinkjes, proef je en ruik je de zee, die een aparte milde smaak aan de kaas geeft.Niet vreemd want het landschap lijkt er op een pannenkoek waar je bijna vanaf valt. Bijna een beetje het gevoel dat de ontdekkingsreizigers hadden toen ze zich naar verre horizonten begaven. Op de plezierige en gastvrije kaasboerderij waar men op een groot aantal dagen van de week kaas kan proeven, en natuurlijk kan kopen. Eventueel vergezeld van een klein glaasje. Een groot deel van de productie bestaat uit grote gele wielen. Vol, romig en zacht van smaak. Een harde kaas die lijkt op een soort cheddar kaas. Daarnaast maakt hij piepkleine platte torentjes van verse witte kaas. Meer een soort wrongel. De eventuele gids zal graag als tolk/vertaalster optreden, want Portugees is de enige tal die João en zijn vrouw spreekt. En met handen en voeten kom je soms ook al een heel eind.

“Een groot deel van de productie bestaat uit grote gele wielen. Vol, romig en zacht van smaak.”

De gastvrije kaasfabriek van João Henrique Melo Cota.

Canada
Al reizend over het eiland kom je op tal van plekken plattelandsweggetjes tegen die Canada. Wie weet dat er in de loop der decennia, in feite al meer dan honderd jaar, tal van Azorianen naar de Oostkust van de Verenigde Staten en Canada zijn geëmigreerd op zoek naar een beter bestaan, zou denken dat de verklaring daar ligt. Toch heeft het veel voorkomende begrip (met de klemtoon op de tweede lettergreep) weinig met het pioniersland gemeen. Een ‘canada’ is een veepad waarlangs de boeren hun kuddes melkvee van de ene naar de andere weide laten wandelen. Bijna nergens zul schuren en afdakjes vinden. Het klimaat is het hele jaar door aangenaam mild waardoor de koeien weinig beschutting nodig hebben. Een groot deel van het laagland is verdeeld in vierkante weides omzoomd met muurtjes van lavasteen die zich aan een rijgen tot een fraai geometrisch patroon. De afwezigheid van welke bebouwing dan ook, maakt het ruime, glooiende land nog leger. Op de Azoren spreekt men wel elektrische weides. De boer komt met zijn draagbare melkmachines naar de weide toe om te melken. Soms steekt een hele kudde de weg over, en dat is dan tegelijk een moment van bezinning op een eiland waar alle ruimte is voor overpeinzing. Door die eindeloze rust. Deze belangrijke bron van inkomsten gaat dan even voor. Haast is een fenomeen dat men op deze eilanden nauwelijks kent.

“….. muurtjes van lavasteen die zich aan een rijgen tot een fraai geometrisch patroon.”

Biscoitos
En wat gaat er nu lekkerder bij kaas. Wijn natuurlijk. Terceira beschikt over een aantal schitterende versterkte wijnen. Die van Biscoitos, een wijngaard die aan de westkant van het eiland ligt. Al in de 16e eeuw leverde dit eiland fluweelzachte ‘verdelho’ aan de bemanning van de boten die op de specerijenroutes voeren. Tegenwoordig zijn het de bezitters van de luxe zeiljachten die in de hoofdstad Angra do Heroísmo dit tongstrelende goedje inslaan.

Queijo Vaquinha, Canada do Pilar 5, Cinco Ribeiras, Terceira, Azoren T +351 295907 138, F +351 295 907 295

(26 juni 2007, door drs. Leslie Leijenhorst – Foto’s: Associaçao Turismo Açores)